Trong các kỹ thuật làm vườn, làm luống phục vụ canh tác có lẽ là kỹ thuật phối hợp giữa cách của người Âu với kỹ thuật của người Á linh hoạt và đa dạng hơn cả.
Khi đã làm tốt phân khu chức năng cho toàn bộ khu đất, đồng nghĩa với việc bạn đã rất hiểu chất đất, địa hình, nguồn nước cấp/thải, hướng nắng, thói quen sống của gia đình... Cùng với việc quan sát và học hỏi cách làm ruộng truyền thống của nông dân châu Á với các địa hình quen thuộc như đất ruộng được bồi đắp bởi phù sa hoặc làm rẫy trên những sườn đồi chênh vệnh theo hình bậc thang tầng tầng lớp lớp, bạn có thể nghiên cứu thêm trong các cuốn sách dậy làm vườn tự nhiên của nông dân Úc, nông dân Bắc Âu, nông dân Mỹ... tiết kiệm đất, tiết kiệm không gian, tiết kiệm năng lượng để tối ưu hoá vòng tuần hoàn của vật chất phục vụ đời sống tự cấp tự túc là mục đích chính trong khái niệm permaculture.
Bởi vậy, không phải lúc nào bạn cũng áp dụng hiệu quả một cách làm luống đối với mọi loại cây trồng ở mọi loại địa hình khác nhau. Kết quả là: Bạn mất quá nhiều thời gian để thử nghiệm và ép buộc một loài cây phải thích ứng với nhiều địa hình, mất đi nhiều năng lượng và sinh khối trong khi có thể áp dụng kỹ thuật làm luống linh hoạt, đa dạng, nương theo tự nhiên.
Nếu để ý, 7 tầng tán của một hệ sinh thái phát triển trên nguyên lý cộng sinh, từ địa hình bằng phẳng đến địa hình hóc hiểm nhất sinh vật đều tồn tại tốt. Như vậy, chỉ cần hiểu tính chất và đặc điểm của cây, bạn sẽ xây cho chúng “ ngôi nhà” vừa vặn với chúng nhất. Hãy nhớ hiểu thật chắc trước khi quyết định đặt kiểu hình luống gì vào chỗ nào, dành cho cây nào, trong thời gian bao lâu ( vì có thể một vụ thu xong luống được điều chỉnh để dành cho vụ khác liền sau đó).
Dưới đây là những hình ảnh được tổng hợp từ B.E.E vườn cỏ thơm:
 |
| Luống đánh cao, để rãnh thoát nước hai bên kiểu nông nghiệp truyền thống Việt Nam, cắm giàn chữ A để trồng các cây họ đậu, bên dưới phủ bề mặt là các loại cây rau ăn lá. Kiểu luống này phù hợp với đất ruộng, thích hợp trồng hoa màu, đất ẩm nhiều nước. |
 |
| Luống vườn nâng, trồng xem canh giữa các cây rau với gia vị. Vườn design kiểu châu Âu, phù hợp với các loại rau ôn đới, cần đất ẩm nhưng ráo nước, giữ được lượng tinh dầu nhiều từ rễ đến ngọn. |
 |
| Luống trồng dược liệu theo hình bàn cờ, chạy so le, thích hợp với khí hậu rừng nhiệt đới, áp dụng trồng cây thảo dược dưới tán cây lâu năm. |
 |
| Vườn xoáy chôn ốc là kiểu vườn chuyên dành cho trồng hoa thân thảo xen lẫn với các loại thảo mộc/ rau gia vị đòi hỏi phải đủ ẩm nhưng ráo nước, cần ánh nắng trực tiếp. Đây là một dạng khác của vườn nâng, đầu vòng xoáy thường có một ang nước nông để tụ hơi ẩm và trồng các cây thuỷ sinh, thả cá nhỏ ăn muỗi. |
 |
| Luống raised bed đối với khí hậu khô, nóng và ít nước luôn được áp dụng vì tác dụng giữ ẩm vào mùa khô và thoát nước nhanh vào mùa mưa. Raised bed được ưa chuộng ở phương tây, thường được áp dụng linh hoạt ở nhiều địa hình kể cả các dẻo đất thừa hoặc bờ ta-ly |
 |
| Ưu tiên sử dụng các vật liệu tự phân huỷ là tiêu chí tiên quyết khi làm bed, trong hình là luống được kè băng cốp pha mục và thân cây cau vua |
 |
| Keybed là kiểu luống ổ khoá, người làm vườn có thể đi vòng quanh và dễ dàng thao tác. |
 |
| Vị trí nào cũng có thể làm được luống, luống bậc thang như thế này là cách tận dụng đường đi ( pathway) còn ít đất, thường dùng để trồng hoa, cây thân thảo, cây bụi quanh nhà. |
 |
| Hukgelcultur là hình thức làm luống nâng mất công nhất, chỉ đặc biệt áp dụng cho các vị trí khô cằn, sỏi đá. Gọi là làm luống nhưng thực chất là áp dụng kỹ thuật cải tạo đất tạo sinh khối tại chỗ bằng việc đào sâu xuống lòng đất 50cm, thả thân cây mục và lá cây khô/ướt/cành khô, trộn đất phủ lên rồi trồng rau trên bề mặt. Theo thời gian, phân ủ dưới lòng đất tự hoai mục và làm giàu dinh dưỡng trong 3-5 năm. |
 |
| Không phải lúc nào tạo luống cũng phải nâng lên hoặc đào xuống hay đánh rãnh. Bản chất của làm luống chỉ có hai mục đích căn bản: Giữ nước hay thoát nước và tập trung dinh dưỡng cục bộ. Với địa hình phẳng và đã sẵn là điểm nước tụ, cho độ ẩm đồng đều, thì việc trồng trọt trở nên dễ dàng hơn nhiều, trừ phi bạn muốn tạo hình cho khuôn đất vuông vức, nếu không cứ trồng thẳng trên bề mặt đất mà không cần phải làm luống làm gì cho mất công. |
 |
| Đây là cách nâng luống thú vị nhất nếu như bạn thích tạo ra những cảnh quan đẹp trong khu vườn của bạn. Mục đích của việc làm luống ở đây lại khác hẳn với mục đích tận dụng đất trồng cây thông thường. Bed tầng bậc giải quyết được việc giảm thiểu bê tông hoá các công trình kỹ thuật, đồng thời dựa vào thế đất tận dụng sườn dốc để trồng cây và làm mát bề mặt. |
CHÚC CÁC BẠN THÀNH CÔNG!
Post a Comment